Παρουσιάζουμε τη νέα αναθεωρημένη ηλεκτρονική κριτική έκδοση των Συγγραμμάτων του Αγίου Νεοφύτου, η οποία πραγματοποιήθηκε από τον ομότιμο καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ. Ιωάννη Ε. Στεφανή και ο οποίος υπήρξε ο βασικός συνεργάτης μας στην κριτική έκδοση των Συγγραμμάτων του Αγίου Νεοφύτου, που εξέδωσε στον πρώτο τόμο της κριτικής έκδοσης το έργο: «Δέκα Λόγοι Περί του Χριστού Εντολών». Η παρούσα αναθεωρημένη ηλεκτρονική έκδοση, Συγγράμματα του Αγίου Νεοφύτου (έκδοση της Μονής, τόμοι Α΄ - Στ΄, Πάφος 1996 – 2008), χορηγήθηκε ευγενώς από το συντάκτη της Ιωάννη Ε. Στεφανή, για να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Ιεράς Μονής μας, προς ενημέρωση όλων των συνεκδοτών της κριτικής έκδοσης και όχι μόνο.
Τόσον ο Ηγούμενος της Μονής μας Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Χύτρων κ. Λεόντιος όσο και τα μέλη του Ηγουμενοσυμβουλίου της Μονής μας και ο Γενικός Επιμελητής της Έκδοσης Αρχιμ. Αλέξιος Εγκλειστριώτης, εκφράζουμε τις βαθύτατες εγκάρδιες ευχαριστίες μας.
Πρὸς τοὺς χρῆστες
- Ἡ εὕρεση τῶν λέξεων τῶν κειμένων γίνεται μὲ τὸ πολυτονικὸ σύστημα, μὲ ἂτονα κεφαλαῖα γράμματα προκειμένου γιὰ τίτλους τῶν ἔργων.
- Ἡ ἀντιγραφή, ἔστω καὶ ὁλική, εἶναι ἐλεύθερη μόνο γιὰ ἀτομικὴ χρήση. Δὲν ἐπιτρέπεται ἡ μὲ ὁποιονδήποτε τρόπο ὁλικὴ ἢ μερικὴ ἀναδημοσίευση.
- Ὁ κανονικὸς βιβλιογραφικὸς τίτλος τοῦ τετραμεροῦς σώματος εἶναι: Ἁγίου Νεοφύτου σωζόμενα ἔργα, http://stneophytos.org.cy/index.php/ekdoseis/syggrammata-agiou-neofytou/13-ekdoseis/121-agiou-neofytou-syggrammata-tomoi-a-st (συντομογραφικά: «ΑΝΣΕ, Διαδίκτυο»). Σὲ γενικὲς ἀναφορὲς μπορεῖ νά ὀνομάζεται: «(Ἁγίου) Νεοφύτου Ἒργα» ἢ «Συγγράμματα, Ἠλεκτρονικὴ ἐπανέκδοση».
- Γιὰ παραπομπὲς στὰ κείμενα ὡς καταλληλότερος τρόπος κρίνεται ἡ ἀναγραφὴ σελίδας καὶ παραγράφου καὶ ἐπιπλέον, ὅταν χρειάζεται, στίχου/ων τῇς παραγράφου. Προκειμένου γιὰ γραφὲς τοῦ κριτικοῦ ὑπομνήματος, ἡ παραπομπὴ γίνεται στὸ κείμενο μὲ προσθήκη σὲ παρένθεση, ἂν εἶναι ἀναγκαῖο, τῆς σχετικῆς σελίδας τοῦ ὑπομνήματος.
Αγίου Νεοφύτου του Κυπρίου του και Εγκλείστου Σωζόμενα Έργα
Τὰ Ἅπαντα τοῦ Ἐγκλείστου. Σύμφωνα μὲ τὸν κατάλογο τῶν συγγραφῶν τοῦ ἁγίου Νεοφύτου ποὺ παρατίθεται στὴν Τυπικὴ Διαθήκη του (κεφ. 12, 4) τὸ σύνολό τους ἀπάρτιζε τὸ 1214 δεκαέξι ἐπίτομα βιβλία καταταγμένα σὲ τρεῖς ὁμάδες ἀνάλογα μὲ τὸ σχῆμα τους: τὰ μεγαλύτερα, τὰ μεγάλα καὶ τὰ μικρά. Ἀπὸ τὶς ἀναγραφὲς τῶν ἐπιμέρους τίτλων ἢ περιγραφὲς τοῦ περιεχομένου προκύπτει ὅτι τὰ περιλαμβανόμενα στοὺς τόμους αὐτοὺς συγγράμματα ἦταν, κατὰ σειρὰ ἀναγραφῆς, τὰ ἀκόλουθα:
1-3) Τρεῖς Πανηγυρικές, ἤτοι συλλογὲς πανηγυρικῶν Λόγων,
4-5) δύο βιβλία Ἐπιστολῶν, ὅπου συνυπῆρχαν
6) συλλογὴ μὲ Τετρακόσια ἀσκητικὰ “κεφάλαια”, δηλαδὴ ἀποφθέγματα
μεγάλων ἀσκητῶν, καὶ
7) 24 “Τελώνια”, ἤτοι πιθανότατα μικρὲς διατριβὲς γιὰ ἰσάριθμα
δαιμόνια-κακίες,
8) τὸ Πεντηκοντακέφαλο βιβλίο, σὲ πενήντα κεφάλαια, μαζὶ μὲ
9) Ἑρμηνεία τοῦ Ἄσματος τῶν Ἀσμάτων,
10) ἡ Θεοσημία,
11) ἡ Ἑρμηνεία τῆς Ἑξαημέρου,
12) ἡ Ἑρμηνεία τοῦ Ψαλτηρίου,
13) ἡ Ἑρμηνεία κανόνων τῶν δώδεκα Δεσποτικῶν ἑορτῶν,
14) τὸ Πρόχειρο τοῦ Ἐγκλείστου μαζὶ μὲ μία
15) Ἀναφορὰ “τεσσαρακονταετίας καὶ πεντηκονταετίας καὶ φυσιολογίας”,
16) ἕνα δεκάλογο βιβλίο μὲ ἑρμηνεῖες Δεσποτικῶν ἐντολῶν τῆς Καινῆς Διαθήκης,
17) ἄλλο δεκάλογο βιβλίο μὲ ἑρμηνεῖες ἐντολῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης,
18) ἡ βίβλος τῶν Κατηχήσεων,
19) μικρὸ βιβλίο μὲ κατανυκτικὰ στιχηρά,
20) ἡ Τυπικὴ Διάταξις ἢ Διαθήκη,
21) Τὸ καλούμενο “Τελευταῖον”.
Τὰ Σωζόμενα.
Ἀπὸ τὰ παραπάνω ἔργα σώζονται, ἐντελῶς ἢ σχεδὸν ἀκέραια, σὲ κώδικες καὶ/ἢ ἐκδόσεις τοῦ κύπριου ἀρχιμανδρίτη Κυπριανοῦ (18ος αἰ.) ἡ μία ἀπὸ τὶς Πανηγυρικὲς καὶ τὰ ἀρ. 8-12, τὸ ἀρ. 16, μὲ τοὺς “Δέκα λόγους περὶ Χριστοῦ ἐντολῶν” ἢ Ἑρμηνεία ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, καὶ τὰ ἀρ. 18 καὶ 20. Πέρα ἀπο τὰ ἐννέα αὐτὰ ἔργα ἔχουν βρεθεῖ μερικὰ ἀκόμη κείμενα, ἤτοι τρεῖς ὁμάδες (ἐννέα, τριῶν καὶ ἑνὸς) ἑόρτιων λόγων προερχόμενες πιθανότατα ἀπὸ τὶς χαμένες Πανηγυρικὲς (χωρὶς νὰ ἀποκλείεται ἡ προτεινόμενη ἀπὸ μερικοὺς ταύτιση τῆς μεγαλύτερης ὁμάδας, τῶν Λόγων τῆς Λέσβου, μὲ τὸ ἀρ. 13), ἔπειτα ἡ περίφημη ἱστορικὴ πραγματεία “Περὶ τῶν κατὰ χώραν Κύπρον σκαιῶν”, μία ὁμιλία “Περὶ τῶν θείων καὶ φρικτῶν μυστηρίων”, ἤτοι συμβατικὰ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἐπίσης μία ὁμιλία “Περὶ ὑπακοῆς”, ἀκόμη ἕνα ἄγνωστο μέχρι τώρα κολοβὸ ἐργίδιο, ἐκλογὴ νόμων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, μὲ τίτλο “Ἔρανος νόμων Θεοῦ …”, ποὺ λογικὰ θὰ πρέπει νὰ ἔχει σχέση μὲ τὸ ἀρ. 17, θὰ εἶναι δηλαδὴ μάλλον ὁ ἀρχικὸς πυρήνας του, καί, τέλος, ἕξι μικρότερα κείμενα, σχεδὸν ὅλα ἐπιστολικοῦ χαρακτήρα.
Ἡ συναγωγὴ τῶν κειμένων αὐτῶν, ποὺ συναποτελοῦν τὸ πεντάτομο μνημειῶδες σῶμα τῶν Συγγραμμάτων τοῦ Ἁγίου Νεοφύτου, Πάφος 1996-2005 (ἔκδοση Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Νεοφύτου), ἐπανεκδίδεται ἐδῶ, μαζὶ μὲ λίγα πρόσθετα κείμενα τοῦ ἁγίου, χωρισμένη σὲ τέσσερις θεματικὲς ἑνότητες: Ι) Τὰ Ἱστορικά, ΙΙ) Τὰ Ἑρμηνευτικὰ τῆς Βίβλου, ΙΙΙ) Οἱ Πανηγυρικοὶ Λόγοι, καὶ IV) Τὰ Κατηχητικά. Στὴν πρώτη ὁμάδα συμπεριλήφθηκαν καὶ οἱ ἱστορικοῦ ἐνδιαφέροντος ἐπιγραφὲς τῆς Ἐγκλείστρας, ἀπὸ τὶς ὁποῖες οἱ σύγχρονες τοῦ ἁγίου φαίνεται νὰ προέρχονται στὴν πλειονότητά τους, ἂν ὄχι ὅλες, ἀπὸ τὸν ἴδιο.